De Koepel

De Koepelgevangenis van Haarlem, in de volksmond ook wel de Koepel genoemd, is een voormalige strafgevangenis in de stad Haarlem. Het gebouw is een van de drie koepelgevangenissen die Nederland kent. De andere twee bevinden zich in Arnhem en Breda.

De Koepelgevangenis in Haarlem werd van 1899 tot 1901 gebouwd door justitiearchitect W.C. Metzelaar. Hij baseerde zich op het ontwerp van zijn vader Johan Frederik Metzelaar, die in Breda en Arnhem reeds koepelgevangenissen had gerealiseerd. Net als de andere koepelgevangenissen is ook de koepelgevangenis in Haarlem een rijksmonument. Tot 2016 zat het gebouw in de portefeuille van het Rijksvastgoedbedrijf; dat jaar sloot de gevangenis vanwege het teruggelopen aantal gedetineerden en bezuinigingen. Het monumentale gebouw en het omliggende terrein werden door de gemeente aangekocht. De gemeente verkocht dit na een tender op haar beurt door aan de Stichting Panopticon, die het gebouw en omliggende terrein heeft herontwikkeld.